تاثیر معدل نهایی در کنکور سراسری و روش های محاسبه:
برای بسیاری از افراد سوال است که تاثیر نمره نهایی در کنکور سراسری به چه شکلی است. در این مطلب تا حدودی در مورد نحوه تاثیر دهی نمره نهایی توضیحاتی داده شده است که توجه شما را به آن جلب می کنم.این مطالب با توجه به تجربیات شخصی و گردآوری از منابع معتبر مورد تایید بسیاری از صاحب نظران میباشد.
نمرات تکتک درسهای نهایی به صورت نمرات تراز شده محاسبه میگردد و اگر قرار بود که فقط معدل نمرات تأثیر داشـــته باشـد هـــــمهی درسها به یک دید نگاه شــده و نمـرهی پـایــین یک درس بـــر روی همهی درسهــــای کنــکور تــــأثیر منفی میگذاشت. برای جلوگیری از این اتفاق سوء، نمرات هر درس به جای معدل اعمال شده و بصورت نمرهی تراز در زیر گروهها هم تأثیر مستقیم گذاشته تا حقی از کسی ضایع نشود و اگر چنانچه نمرات کتبی فردی در درسی پایین باشد ضرر آن فقط متوجه همان درس شود. پس اعمال تأثیر نمرات درسها به نفع دانشآموزان خواهد بود.
ولی آنچه مسلم است این است که میزان داشتن تسلط بیشتر بر درسهای پیشدانشگاهی برابر است با جواب دادن درصدهای بالایی از سؤالهای کنکور، چرا که سؤالهای درسهای پیشدانشگاهی همواره بیش از حدود ۴۵درصد از سؤالهای آزمون سراسری را به خود اختصاص میدهد.
قبل از همه باید توجه داشت که در کنکور تراز هر درس و تراز کل اهمیت دارد و درصدهایی که دانش آموز بدست آورده، تاثیری مستقیم نداره بلکه باید تراز آن درس بدست بیاید.به عبارتی دیگر در کنکور هر درس به صورت مجزا موثر است نه اینکه معدل شما را به صورت مستقیم در تراز کنکور تاثیر دهند. تراز برای وارد کردن اثر سختی و آسانی هر درس هستش. می دانید که در کنکور چندین درس عمومی و تخصصی با ضرایب مختلف مورد سنجش قرار می گیرند که دشواری بعضی از آن ها زیاد و برخی دیگر از دروس کم است.(البته این دشواری ها نسبی بوده و بستگی به سالی دارد که کنکور در آن برگزار شده و سوالات به چه میزانی در هر درس پاسخ داده شده اند. حتما شنیدید که داوطلبان کنکور می گویند که امسال مثلا درس شیمی خیلی سخت بود و فلان درس آسان. خوب تراز هم برای محاسبه و تاثیر همین سختی است. برای روشن تر شدن مطلب با یک سوال مطلب را ادامه می دهیم.
دو درس فیزیک و ریاضی هر دو برای رشته تجربی و زیر گروه ۱ دارای ضریب ۲ می باشند.(در پایین همین توضیحات جدول ضرایب رشته تجربی در زیرگروه ها بیان شده است) حال سوالات درس فیزیک امسال ساده بوده و سوالات ریاضی سخت بودند، آیا نمره ۴۵ درصد برای این دو درس در رتبه این دانش آموز تاثیر یکسانی دارد؟
قطعا خیر- چون در کنکور برای محاسبه رتبه از نمره تراز استفاده می شود و در تراز سختی آزمون هم تاثیر گذار است مطمئنا درس فریاضی که در این آزمون سخت تر بوده در تعیین رتبه داوطلب تاثیر بیشتری دارد.
نمره امتحانات نهایی نیز به همان ترتیب است، یعنی اینکه درسی که در امتحانات نهایی سخت تر از بقیه بوده، نمره تراز بالاتری دارد و اگر داوطلب نمره خوبی در آن بدست بیاورد می تواند امیدوار در تاثیر بالای آن در رتبه کنکورش باشد.(پس یادتان نرود در هنگام جواب دادن به سوالات نهایی اگر تشخیص دادید که سوالات به نسبت سخت هستند تمام تلاش خود را مشابه کنکور به کارگیرید تا بهترین نمره را در آن کسب نمایید)
برای محاسبه نمره کل داوطلب برای یک درس در کنکور از جمع تراز نمره امتحان نهایی (۲۵%) و نمره کنکور (۷۵%) استفاده می شود. خوب چون نمره تراز کنکور برای هر درس از ۱۵۰۰۰ محاسبه می شود (این عدد به گفته سازمان سنجش می باشد) و تراز امتحان نهایی ۲۵% و تراز نمره کنکور ۷۵% این تراز را شامل می شود، می توان گفت که نمره تراز نهایی از ۳۷۵۰ (۲۵% از ۱۵۰۰۰) و نمره تراز کنکور از ۱۱۲۵۰ (۷۵% از ۱۵۰۰۰) حساب می شود. سپس این دو را با هم جمع کرده و تراز آن درس بدست می آید:
سپس برای محاسبه رتبه داوطلب در کنکور، نمره تراز هر درس را در ضریب آن درس در کنکور ضرب کرده و تراز کلیه دروس با هم جمع می شوند و تراز نهایی بدست می آید و رتبه فرد مشخص می شود. مشخص است هرچه تراز شما بالاتر باشد، رتبه شما هم بهتر خواهد شد.(همان طور که میدانید آزمون های جامع سنجش و قلم چی که در نزدیکی کنکور برگزار می گردد دارای جامعه آماری بالایی بوده و ترازهای به دست آمده برای بررسی وضعیت نهایی شما می تواند بسیار مفید باشد)
مثال:
برای مثال تراز یک فرد در آزمون کنکور در دروس عمومی به شکل زیر است:
دروس عمومی | ادبیات | دین و زندگی | عربی | زبان خارجه |
درصد کنکور | ۴۵ | ۵۵ | ۵۰ | ۶۰ |
تراز کنکور | ۴۷۲۵ | ۴۱۵۰ | ۴۷۰۰ | ۴۲۰۰ |
نمره نهایی | ۱۷ | ۱۸ | ۱۶ | ۱۸.۵ |
تراز نهایی | ۱۴۰۰ | ۱۳۰۰ | ۲۳۰۰ | ۲۴۰۰ |
تراز کل | ۶۱۲۵ | ۵۴۵۰ | ۷۰۰۰ | ۶۶۰۰ |
از این بخش می توان به این نتیجه رسید که درس عربی در کنکور از بقیه درس ها سخت تر بوده چون با درصدی تقریبا یکسان با سایر دروس، تراز بهتری داشته است. و در امتحان نهایی درس زبان از بقیه مشکل تر بوده است. حال باید تراز نهایی و کنکور را با هم جمع کرد تا تراز کل بدست بیاید.
برای محاسبه نمره تراز کل دروس عمومی در رشته تجربی به این شکل عمل می شود (اعداد داخل پرانتز ضریب هر درس را مشخص می کند و نمره تراز ضرب آن می شود):
۱۰/(ترازدین و زندگی(۳)+تراز زبان(۲)+ترازعربی(۲)+ترازادبیات(۴))= تراز دروس عمومی
(اگر به فرمول بالا دقت کنید در حقیقت میانگین ترازهای دروس عمومی که هر کدام داری ضریب وزنی خاص خود هستند بدست می آید که در درس آمار و مدل سازی با آن آشنا شده اید.همچنین نحوه ی بدست آوردن تراز در ادامه مطلب خدمت شما توضیح داده خواهد شد)
با این حساب نمره تراز این داوطلب در دروس عمومی می شود:
۶۹۲۰ =۱۰/ ۶۹۲۰۰ = ۱۰ / ۶۶۰۰×۳+ ۷۰۰۰×۲+ ۵۴۵۰×۲+ ۶۱۲۵×۴ = تراز کل دروس عمومی
تراز نمرات دروس تخصصی نیز به همین شیوه محاسبه و با هم جمع شده و تراز کل بدست می آید که نعیین کننده نمره داوطلب است. داوطلبان بر اساس این نمره رتبه بندی می شوند. تاثیر تراز نهایی را به وضوح می توان دید که با وجود اینکه تفاوت چندانی بین تراز کنکور در دروس مختلف وجود ندارد، ولی تراز نمره نهایی این تاثیر را بیشتر کرده و تراز نمره عربی و زبان تفاوتی چشمگیر با دروس ادبیات و دین و زندگی پیدا کرده است.
لازم به ذکر است که اعداد مورد استفاده کاملا فرضی بوده و ممکن است با واقعیت متفاوت بوده باشد.
روش محاسبه تراز
حال یک سوال: چگونه سختی یک درس که یک کمیت کیفی است به یک کمیت کمی مثل نمره تبدیل می شود؟ (روش محاسباتی زیر رو از سایت آفتاب گرفتیم.)
خوب این سوال به روشی که در زیر اشاره می شود محاسبه می گردد:
برای اینکه افراد یک آزمون را رتبهبندی کنیم، شما چه راهی پیشنهاد میکنید؟
خوب، ممکن است بگویید هر کس هر نمرهای گرفت (که اصطلاحاً آنرا «نمره خام» مینامیم) در رتبه بالاتری قرار بگیرد.
خوب، با این حساب مثلاً شما نمره ۱۶ میگیرید و در جایگاه اول قرار میگیرید اما فردای همان روز یک آزمون دیگر گرفته میشود و شما در آن آزمون هم ۱۶ میگیرید اما این بار در جایگاه آخر قرار میگیرید. چرا؟ چون دیروز سؤالات آسان بوده و امروز سؤالات سخت.
متوجه میشوید مشکل چیست؟ نمره ۱۶ شما یک بار ارزش بالاترین را داشت و
یک بار ارزش پایینترین! یعنی بحث این است که مثلاً ممکن است من در کنکور
امسال نمرهام ایکس بشود و نفر اول کنکور بشوم. بعد کنکوریهای سالهای قبل
بگویند چون آزمون آسان بوده ایشان نمره بالا گرفته و از این جور حرفها…
یا مثلاً ممکن است شما ریاضی که درس با ضریب بالا است را خوب بزنید و نمره خوبی بگیرید اما در درس ادبیات هیچ دانشی نداشته باشید!
یک مشکل دیگر که تراز حل میکند این است: فرض کنید بخواهیم بر اساس «نمره خام» رتبهبندی کنیم. فرض کنید یک نفر در یک کلاس ۱۸ گرفته. آیا میشود گفت او نفر اول میشود؟ خیر! شاید آزمون آنقدر ساده بوده که همه افراد کلاس ۱۹ و ۲۰ گرفتهاند و او آخرین نفر میشود! یعنی ۱۸ آن ارزشی که در آزمونهای دیگر دارد را ندارد!
در بحث «تراز» (یا Balance) ما دنبال «یکسانسازی ارزش نمره» و «نرمالسازی» (Normalization) هستیم. یعنی ترازی که میگیرید همیشه ارزشش همان باشد و اینکه نسبت به «همه سؤالات» سنجیده شوید. در ترازبندی، تکتک سؤالات مهم میشوند (یعنی هر چه دیگران به آن سؤال، کمتر پاسخ صحیح دهند، ارزشش آن سؤال بالاتر میرود) و اینکه سطح بقیه افراد چطور باشد، روی تراز شما مؤثر است.(البته عده ای با این نظر مخالف بوده و می گویند که ارزش هر سوال با سوال دیگر یکسان است در نتیجه هر دو نظر به یک اندازه منطقی به نظر می رسد)
تراز، معمولاً عددی است بین ۰ تا ۱۰۰۰۰ و ظاهراً گاهی اوقات روی ۱۵۰۰۰ هم تنظیم میکنند. (بسته به تعداد شرکت کنندگان آزمون دارد که قبلا در این باره بحث شده است)
برای به دست آوردن تراز کلی داوطلب ابتدا باید تراز او در هر درس را به دست آوریم.
تراز کاربر در هر درس طبق فرمولهای زیر محاسبه میشود:
نمره خام در کنکور و آزمونهای مشابه چگونه محاسبه میشود؟
همانطور که میبینید برای محاسبه تراز، به «نمره خام» نیاز دارید. نمره خام همان است که شما بارها شنیدهاید: اگر آزمون نمره منفی داشته باشد، باید تعداد گزینههای صحیح را بشماریم و به ازای هر ۳ غلط یکی از تعداد صحیحها کم کنیم. سپس عدد را به تعداد کل سؤالات تقسیم کنیم و نتیجه را در ۱۰۰ ضرب کنیم تا یک عدد درصدی به دست آید. این میشود نمره خام شما در آن درس.
مثلاً اگر از ۳۰ سؤال درس ریاضی ، ۱۵ سؤال را صحیح بزنید و ۳ سؤال را غلط و بقیه را نزنید، نمره خام شما میشود: (در واقع این همان درصد پاسخگویی شما به یک درس است که در کارنامه کنکور یا آزمون های آزمایشی که در آن شرکت می کنید در جلو درس ها مشخص می گردد)
(۱۵-۱)/۳۰*۱۰۰=۴۶.۶۶%
شاید فرمول راحتتر این باشد:
True : تعداد پاسخهای صحیح
False : تعداد پاسخهای غلط
Total : تعداد کل سؤالات
مثلاً برای مثال بالا داریم:
(۱۵*۳)-۳/۹۰*۱۰۰=۴۶.۶۶%
اگر آزمون نمره منفی نداشته باشد که لازم نیست به ازای هر ۳ غلط یک صحیح را کم کنید.(البته چنین امری در کنکور محال خواهد بود!!)
برای به دست آوردن تراز کل، باید تراز هر درس را ضرب در ضریب آن کنید و با هم جمع کنید.(قبلا مفصلا در این باره خدمت شما توضیح داده شده است) سپس نتیجه را تقسیم بر جمع ضرایب دروس کنید. یعنی:
هر چند من در تستا طبق این فرمول عمل کردم اما فکر میکنم تراز کل هم باید مانند همان تراز هر درس حساب شود. یعنی باید نمره خام میانگین را برای کل آزمون به دست آوریم. سپس سیگمای تفریق نمره خام همه داوطلبین منهای نمره میانگین و ادامه ماجرا…
برای مثال شرکت کنندگان در گروه تجربی با دیپلم غیر مرتبط( غیر تجربی) هیچ درصدی را برای سوابق تحصیلی درس زیست در نظر نگرفته اند وبه جای آن هر آنچه را در آزمون کنکور بدست بیاید را برای نمره(تراز و رتبه) کنکور محاسبه خواهدشد. برای همین درصد تاثیر سوابق تحصیلی برای دیپلم غیر مرتبط،کمتر از حد تعیین شده ( مثلا ۲۵%)است. دلیل این موضوع هم کاملا واضح است، چون برای نمونه؛ درس زیست جزء دروس اختصاصی رشته ریاضی نبوده و امتحان تغییر رشته آن از پایه سوم به پیش نیز هیچ تاثیری روی معدل پایه سوم نداشته و تنها مجوز ورود به رشته تجربی در دوره پیش دانشگاهی بوده است!!!
البته داوطلبان از ریاضی به تجربی دقت کنند که تاثیر سوابق تحصیلی ، برای نمره ریاضی دیپلم تجربی ، نمره حسابان دیپلم ریاضی جایگزین خواهدشد. چون درس فیزیک در هر دورشته تجربی و ریاضی( بااختلاف کمی یعنی در فصل ۱)وجود دارد نمره فیزیک تفاوتی نمی کند. و برای درس زیست هم، سهم سوابق تحصیلی آن به سهم کنکور تجربی اضافه می شود. به همین علت است که سوابق تحصیلی برای دیپلم غیر مرتبط کمتر از حد مشخص شده است. چون رشته ریاضی درس زیست نداشته است.
کارنامه فارغ التحصیلان چند نوع معدل دارد؛ معدل سالانه، معدل کل و معدل امتحان نهایی( یا کتبی)
در معدل کل و سالانه چون تعدا د واحد های اخذ شده ملاک قرار می گیرد ، تمام
نمرات مکتسبه در معدل گیری دخالت داده می شود. پس در معدل گیری سالانه و
کل هم نمرات دروس افتاده وهم نمرات پاس شده محاسبه خواهد شد. مثلا اگر دانش
آموزی در درس زبان فارسی (۳) در خرداد نمره قبولی کسب نکند و بعد در
تجدیدی شهریور باز نمره قبولی نگیرد و در جبرانی دی ماه قبول شود. هرسه
نمره زبان فارسی درخرداد ، شهریور ودی ماه در دو معدل گیری سالانه و کل
لحاظ خواهد شد. دلیل آن این است که برای تجدیدی شهریورو یا جبرانی دی ماه ،
دانش آموز باید مجددا واحد بگیرد.
»»» اما در معدل امتحان نهایی( یا کتبی) تنها آخرین نمره قبولی محاسبه خواهد شد.
همانطور که مشاهده می کنید روش محاسبه کمی پیچیده می باشد، ولی در کل تاثیر نمره امتحان نهایی
انکار ناپذیر است.حال به دو نمونه کارنامه زیر دقت فرمایید که درصدهای
آنها به طور تقزیبی یکسان بوده در حالی که معدل آنها متفاوت است و این امر
سبب جابجایی رتبه آنها گردیده مجددا متذکر می شویم که تاثیر معدل نهایی
انکار ناپذیر است اما دانش آموزان گرامی نباید آن را چون یک غول پنداشته
زیرا همچنین تاثیر خود کنکور بسیار بیشتر است!! البته معدل همه چیز نیست .
شما میتونین با درصدهای خوب خودتون تاثیر معدل در کنکور ۹۴ رو کم کنین.
تاثیر معدل در کنکور ۹۴ درسته ۲۵% هستش ولی محاسباتش پیچیده است و بر اساس
تراز و … هست و لذا بین کسی که مثلا ۱۵ میشه نهایی با کسی که ۲۰ میشه
اونقدرا فاصله ای نیست.
البته این تاثیر معدل در کنکور موافقان و مخالفانی دارد که عمده اختلاف نظر آنها در موارد زیر است :
مخالفان میگویند:
۱) شیوه تصحیح امتحان کاملاً به سلیقه مصحح بستگی دارد. در برخی موارد نمرات به ناحق داده نمی شود یا به ناحق به کسی ارفاق می شود.
۲) میزان تقلب در امتحان نهایی بالاست .
موافقان نیز می گویند:
۱) اینکه سرنوشت دانش آموزان توسط کنکور و آن هم طی چند ساعت رقم بخورد به هیچ وجه عدالت آموزشی نیست.
۲) اینکه فقط کنکور در قبولی موثر باشد موجب رشد قارچ گونه موسساتی می شود که به ارائه راهکار تستی کوتاه دانش آموز را از درک درست و کامل مطلب درسی باز می دارد.
زیر گروه یک : پزشکی، دندانپزشکی وعمده ترین رشته های تجربی
زیر گروه دو : رشته ی داروسازی و شیمی
زیر گروه سه : رشته ی زمین شناسی
زیر گروه چهار : رشته های مدیریت، رشته ی حسابداری و حقوق
زیر گروه پنج : مهندسی های کشاورزی
ضریب هریک از درس ها در زیرگروه ها بدین شرح است:
نام درس | زیر گروه۱ | زیر گروه۲ | زیر گروه۳ | زیر گروه۴ | زیر گروه۵ |
ادبیات | ۴ | ۴ | ۴ | ۴ | ۴ |
عربی | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ |
معارف | ۳ | ۳ | ۳ | ۳ | ۳ |
زبان | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ |
زمین شناسی | ۰ | ۱ | ۴ | ۱ | ۱ |
ریاضیات | ۲ | ۳ | ۲ | ۴ | ۴ |
زیست شناسی | ۴ | ۴ | ۲ | ۲ | ۲ |
فیزیک | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ |
شیمی | ۳ | ۴ | ۳ | ۳ | ۳ |